Bendera


Amerika Serikat, limbu'olo AS (bahasa Enggeleti: United States of America/U.S.A. limbu'olo United States/US), meyalo u otawa lo tawu data tangguliyo Amerika, botiya negara tuwawu republik konstitusional federal u terdiri lonto 51 negara tayadu wawu tuwawu distrik federal. Negara botiye bilulo'aliyo to hungiyo lo Amerika Utara, u yilowali bilulo'a lo 48 negara tayadu u titihede wawu titiliya.

Amerika Serikat towolotaliyo lo Awuhu Pasifik wawu Awuhu Atlantik to imbihu otolopa wawu pobbutuwa, sisipatanawa wolo Kanada imbihu tilayo wawu Meksiko imbihu huliyaliyo. Duluwo negara tayadu uweewoliyo, de'uwito yito Alaska wawu Hawaii, bilulo'aliyo lalaaminga lonto datahu uda'a lo Amrerika Serikat. Negara tayadu Alaska dudutuliyo to punjuru otolopa lo Amerika Utara, titihede wolo Kanada imbihu pobbutuwa wawu Rusia imbihu otolopa u bilu'aliyo lo Selat Bering. Wawu negara tayadu Hawaii yito pulo-pulo dudutuliyo to Awuhu Pasifik. Amerika olo ta ohu'uwo lo teritori to Pasifik wawu Karibia.

Bangusa lo Indian lobalango lonto Asia ode malada u masatiya tanggu-tanggula Amerika Serikat kira-kita 15.000 taawunu yilalu ma’o. Taawunu 1500 Masehi, ilodungga mayi lo bangusa Eropa wawu panyaki, jumula lo tuwango lipu botiye ma iliilangi uweewo. Migrasi wawu kolonisasi Eropa ode Amerika tilumulaliyo lonto taawunu 1600, uda’aliyo lonto Enggeleti. Amerika Serikat lowali lonto Mopula totolu lo Koloni Enggeleti u ngohilaya’o pentadu Atlantik, u hemopona’o lo system ekonomi wawu system politik lohihilawo, hihihede lonto Enggeleti. Hihede lo Enggeleti wawu koloni Amerika u lowali sababu lo Popateya Revolusi. To tanggal 4 Juli 1776, wolo suara u liya-liyatu, delegasi lo 13 koloni lopoma’alumu kemerdekaan, u lowali awali titihuliyo lo bangusa Amerika Serikat. Negara bohu botiye lopota’aluku Enggeleti to popateya Revolusi.

Popateya botiye lowali popateya bungaliyo u lopota’aluku imperium Eropa.[1][2] Konstitusi u berlaku masatiya pilohutu bungaliyo to tanggal 17 September 1787, ma po’ongoolo biloli’iyo to dulahe momooli liyo ma’o, pasal-pasal olo ma biloli’iyo dabo ja lomoli’a tulade u asliliyo.

Etimologi boli'a

Tawunu 1507, kartografer Jerman Martin Waldseemüller lohutu tuwawu peta lodunia, wawu to deomiyo woluwo tahe "America" merujuk ode benua ambahu otolopa. Pilolanggulaliyo botiye dasarliyo lonto penjelajah ngota wawu kartografer Ilatia tanggu-tanggula te Amerigo Vespucci. Dokumentasi bungaliyo tomimbihu lopohuna frasa "United States of America" woluwo to delomo esai tuwawu yang diterbitkan dalam surat kabar Virginia Gazette di Williamsburg, Virginia pada 6 April 1776. To hulalo Juni 1776, Thomas Jefferson lopohuna frasa "UNITED STATES OF AMERICA" wolo hurupu dudula'a to delomo barisi judul rancangan Deklarasi Kemerdekaan. Dabo, to delomo versi pulitiyo Deklarasi Kemerdekaan, judul boyito tilulo'aliyo lowali "united States of America"

Referensi boli'a

  1. Jack P. Greene and J.R. Pole, eds. A Companion to the American Revolution (2008) pp. 352–361.
  2. Thomas Bender (2006). A Nation Among Nations: America's Place in World History. Macmillan. hlm. 61. ISBN 9780809072354.