Bili'u

Bo'o adati lo mongobuwa to Hulontalo

Bili'u yito bo'o tradisional lo mongobuwa to Gorontalo, Indonesia.[1] Bili'u lowali tala tuwawu bo'o lo adati u pomake lo bulentiti buwa to dulahu u pilonikawa. Pakeyangi botiya to lolayi'iyo lowali tala tuwawu pakeyangi lo adati u wanto-wantohe nilai-nilai filosofi to Indonesia. To taawunu 2012, Bili'u maa pilopotatapu lo pemerintah Indonesia lowali Warisan Budaya Takbenda lonto Hulontalo, melalui Kementrerian Pendidikan dan Kebudayaan.[2]

Etimologi boli'a

Bili'u asaliliyo lonto tahe Bilowato, ma'analiyo, bilinta’oliyo odelo mongobuwa molumomoto to nga'amila, monto u pohutuwoliyo, mowali amali lo ta nga'amila, wawu modaha titihulo lo hiyalo, lo ta ngala’a, lo bele-beleyālo wawu titihulo lo batangaliyo. To lapato ma’aliyo, ta pake-pake bili’u, pohileliyo mowali mongodula’a u molumomoto to amali, to bele-belealo wau modaha titihulo lo hiyalo wau mowali lumadu lo mongo wala’o.[3]

Bili'u boyito mohelu ngolo rupa, to Limutu uhe rupa-rupawa boyito tilanggulaliyo tilabatayila, bili'u teto mota mohelu wopato laku, woluwo umelamo, molalahu lo hulawa, lailoumu, wau moidu. araati lo laku melamo ponanggung jawab, barani mo hama risiko, mowali modutolo wau mo bataru lo nyawa to'u barani.[3]

Tayadu bili'u boli'a

Bo'o bili'u woluwo tayadu lo hiasaniliyo odelo odiya mola: [4]

  • Baya lo bo'ute
  • Tuhi-tuhi
  • Layi-layi
  • Bu'ohu walu wawu dehu
  • Lotidu meyalo kecubu
  • Etango
  • Pateda

Referensi: boli'a

  1. "Mengenal Bili'u, Baju Adat Gorontalo untuk Pengantin Wanita". gopos.id (dalam bahasa Indonesia). 2019-08-25. Diakses tanggal 2023-11-23. 
  2. Welianto, Ari (2021-02-25). Welianto, Ari, ed. "Biliu, Pakaian Adat Gorontalo". Kompas.com (dalam bahasa Indonesia). Diakses tanggal 2023-11-23. 
  3. 3,0 3,1 Daulima, Farha (2009). Mengenal Busana Adat Daerah Gorontalo. Limboto: Galeri Budaya Daerah Mbu'i Bungale. hlm. 37–39. 
  4. Pakaian Adat Gorontalo Lengkap dengan Keterangan dan Gambarnya - "Perpustakaan Online Nusantara" pilobaca 25 Agustus 2019