Medan magnet, modelomo ilmu fisika, uyito-yito tuwawu medan u dibentuk wolo menggerakan detohe listrik (arus listrik) u moposababu munculnya gaya to detohu listrik u mo'olio'a uwewoliyo.[1] (Putaran mekanika kuantum mondo tuwawu partikel motitihutu medan magnet wau tohunga boito otomion ole batangaliyo tutuwawu odelo tolohu listrik; utialo u moposababu medan magnet londo ferromagnet "permanen"). Ngobotu medan magnet uyito-yito medan vektor: de'uyito-yito berhubungan wolo timi'idu bondo'o to ruang vektor u mowali moboli'a modungohe wakutu. Dulungo mondo medan botia uyito-yito seimbang lo dulungo lo dudetu kompas u dutuo to delomo medan boito.

Medan elektromagnetik u tilimimbulu modelomo kumparan selenoid
Hans Christian Ørsted, Der Geist in der Natur, 1854

Medan magnet mowali medan gaya u mota to ngohelili bonda magnetik mealo to ngohelili bonda konduktor berarus. Medan magnet mowali gambario wolo garis-garis gaya magnet u layito lumuala mondo kutub utara magnet wau tumuota ode kutub hulialio magnet. To'u to delomo magnet, garis-garis gaya magnet o dulungo mondo kutub hulialio magnet ode kutub utara magnet. Garis-garis boito diila porna saling berpotongan. Kerapatan garis-garis gaya magnet mopobilohe lotolo medan magnet. Wonu mohelu duluwo magnet wolo kutub u hihide popoyimbidu yi mawoluo medan magnet u damango. To'u boito, wonu mohelu duluwo magnet u woluo kutub sejenis popoyimbidu yi diila yiloali garis-garis gaya magnet u motitihutu medan magnet.[2]

Sifat boli'a

Tilapulo lo kalaja Maxwell madadaata lopotuawua listrik statis wolo kemagnetan, u mo'otapu sekumpulan wopato tutuwawuliyo mengenai oluoliyo medan boito. Dabo, huta-huta'a rumus Maxwell, donggo terdapat duluwo medan u hihide u mopopatata tuoto u hihide. Einstenlah u berhasil mopobilohe olio wolo relativitas dulu-dulungo, uyito-yito medan listrik wau medan magnet uyito-yito dulo bibilohu mondo hale u sama (tensor lenggota 2), wau ngota pengamat mowali molamita gaya magnet to toonu ngota pengamat mo'olio'a bo molamita gaya elektrostatik. Loali, lo'u mopohuna relativitas dulu-dulungo, gaya magnet uyito-yito manifestasi londo gaya elektrostatik londo detohu listrik u mo'olio'o, wau mowali diprakirakan mondo pongotota pasali gaya elektrostatik wau o'olio'o lo detohu boito (relatif ode ngota pengamat).

Medan magnet Bumi boli'a

 
Garis gaya medan magnet Bumi

Medan magnet bumi pole olo wolo medan geomagnetik. Bumi mowali magnet batango u woluo duluwo kutub uwito kutub utara wau hulialio. Medan magnet bumi potapuo to bungo lo diluuari fluida lo proses dinamo. Sumber medan magnet to bumi londo bungo bumi, kerak bumi, wawu to tayaduionosfer wau magnetosfer.[3]

Hukum Biot-Savart boli'a

 
Hukum medan magnet Biot-Savart

Hukumu Biot-Savart mopolele aaita lo wolota lo tolohu listrik u mengalir to tuwawu lintasan wolo medan magnet u muncul to ngohelili lintasan boito.

Hukumu Biot-Savart mopopatata tomiongo medan magnet to tolohu lintasan konduktor to ruang tapo ode odeto'o fluks magnet.[4]

Hukumu Biot-Savart o tutuwawuliyo mai moreekeni medan magnet odelo de'uyito-yito botia:

 [4]

ẟB = Induksi magnet (Wb/m2 atau Tesla)

r =  jarak (m)

/ẟ/ = panjang elemen kawat berarus (m)

K = μo /4π  = bilangan konstanta = 10-7 Wb A-1m-1

θ = Sudut yang terbentuk antara arus listrik dan medan magnet

Daputari pustaka boli'a

  1. "MEDAN MAGNET | P2KP - GILLAND-GANESHA". p2kp.gilland-ganesha.com. Diakses tanggal 2021-04-25. 
  2. Gianto, Kamajaya (2008). Fisika (dalam bahasa Indonesia). Bandung: PT Grafindo Media Pratama. hlm. 154. ISBN 978-979-758-569-3. 
  3. "An Overview of the Earth's Magnetic Field". www.geomag.bgs.ac.uk. Diakses tanggal 2021-04-25. 
  4. 4,0 4,1 Beeteson, John Stuart (2001). Visualising Magnetic Fields: Numerical Equation Solvers in Action (dalam bahasa Inggris). Academic Press. hlm. 9–10. ISBN 978-0-12-084731-0.