Elektromagnetisme

Elektromagnetisme uyito-yito tango ilimu fisika u mopo'otuwota a'aita lo wolota medan listrik wau medan magnet to delomo rangkaian listrik u mo'otapu gaya gerak listrik wau medan elektromagnetik. Konsep mopiyohu modelomo elektromagnetisme uyito-yito induksi elektromagnetik u didasari ole hukumu induksi Faraday.[1] Prinsip elektromagnetisme popopasiyo to sistem lo kalaja transformator, induktor, mootoro listrik, generator listrik, bel listrik, saklar, telepon kabel, wau selenoid.[2]

Medan elektromagnetik u tilimimbulu modelomo kumparan selenoid

Perintis boli'a

André-Marie Ampère boli'a

André-Marie Ampère mowali ngota fisikawan, matematikawan wau kimiawan berkebangsaan Prancis. Ampère mo'otapu ngo'olo kaidah paralu pasali listrik wau magnet u lapata'o dijadikan odelo konsep duduta'a elektrodinamika atau elektromagnetisme. Tiyo olo mohutu hukumu ampere u berkaitan wolo prinsip elektromagnet.[3] Uyilotapu lo hukumu elektrodinamika mowali tilapulo mondo tindak lanjut londo ampere ode percobaan pengaliran tolohu to meembidu kompas u pohutuo ole Hans Christian Ørsted tawunu 1820. Ørsted mo'otapu uyito-yito dudetu kompas mo'olio'a wonu mola to meembidu kawat u dialiri ole tolohu listrik. Ampère mo'otapu uyito-yito kumparan berrsifat odelo magnet batango to'u laode ole tolohu listrik. Selain boito, tiyo mo'otapu uyito-yito pengaliran tolohu listrik mohutu wuate molu'oyo modelomo kumparan moboli'a mowali magnet u molotolo wau munculnya gaya to duluwo penghantar u meembidu.[3] Ampère lapata'o mohutu hukumu elektrodinamika lo'u mopohuna tutuwawuliyo matematika. Selain boito, Ampère olo mohutu galvanometer u lapata'o popohuna ma'i molu'ude tolohu listrik.[3]

Konsep boli'a

Elektrodinamika boli'a

Elektrodinamika motambanga kaitan wolota elektromagnetisme wolo mekanika. Pemusatan konsep elektrodinamika dutu-dutu to efek u sababuo ole medan elektromagnetik ode watade mekanika mondo partikel u bermuatan listrik. Elektrodinamika mowali prinsip duduta'a to peralatan wolo frekuensi mopa da'a wawu to pakaakasi magnetotelurik wau radar penembus huta.[4]

Induksi elektromagnetik boli'a

Induksi elektromagnetik mowali tilimimbulu lo tuwotoliyo lo tolohu listrik to penghantar listrik akibati mondo liyo lo boli'a medan magnet to pali-palito penghantar.[5] Konsep induksi elektromagnetik didasarkan to uyilotapu Michael Faraday wau Joseph Henry to tawunu 1831. Boli'a medan magnetik mo'otapu hihede potensial u pole lo gaya gerak listrik induksi wau tolohu listrik u sababuliyo pole lo tolohu listrik induksi.[6]

Arus bolak-balik boli'a

Arus bolak-balik mealo tolohu bolak bale uyito-yito tolohu listrik u dulungoliyo boboli'a wolo periodik. Kurva tolohu bolak-balik gambario lo'u huhutu sinusoida. Prinsip induksi elektromagnetik popohuna odelo duduta'a pembentukan tolohu bolak-balik.[7]

Hukum boli'a

Hukum induksi Faraday boli'a

Hukumu induksi Faraday motombanga uyito-yito tuwawu rangkaian listrik o gaya gerak listrik induksi u nilailiyo berbanding lurus lo linggahu lo boli'a fluks magnetik u dilingkupiliyo. Garisi lo gaya magnet u dilingkupi ole motanggalo da'era tuwawu to dulungo tegak lurus ditetapkan odelo fluks magnet.[5]

Referensi boli'a

  1. Bagia, I. N., dan Parsa, I M. (2018) Motor-Motor Listrik (PDF)[1]. Bandung: CV. Rasi Terbit
  2. Media, Kompas Cyber (2020-04-13). "Penerapan Elektromagnet dalam Sehari-hari". KOMPAS.com (dalam bahasa Indonesia). Diakses tanggal 2021-04-24. 
  3. 3,0 3,1 3,2 Media, Kompas Cyber (2020-04-04). "[Biografi Tokoh Dunia] André-Marie Ampère Sang Penemu Arus Listrik". KOMPAS.com (dalam bahasa Indonesia). Diakses tanggal 2021-04-24. 
  4. Telford, W. M. (1990). Applied geophysics. L. P. Geldart, Robert E. Sheriff (edisi ke-2nd ed). Cambridge [England]: Cambridge University Press. ISBN 978-0-511-66764-0. OCLC 664027386. 
  5. 5,0 5,1 Soebyakto (2017). Fisika Terapan 2 (PDF)[2] Diarsipkan 2023-03-25 di Wayback Machine. Tegal: Badan Penerbit Universitas Pancasakti Tegal. ISBN 978-602-73169-4-2.
  6. Yuberti (2017). Konsep Materi Fisika Dasar 2 (PDF).[3] Bandar Lampung: AURA Printing & Publishing. ISBN 978-602-1297-30-8.
  7. Ponto, Hantje (2018). Dasar Teknik Listrik (PDF).[4] Diarsipkan 2021-01-31 di Wayback Machine. Yogyakarta: Deepublish. hlm. 69. ISBN 978-623-7022-93-0.